زهکشی چیست؟
گاهی ممکن است زمین به علت بارندگی، آبیاری و یا هر دلیل دیگری از آب بیش از حد پر شود. در این شرایط، برای خارج کردن آب باقی مانده از زمین از روشی به نام زهکشی استفاده می‌شود. معنی لغوی زهکشی، خشکاندن آب زمین است. زمین‌هایی که سطح ایستایی بالایی دارند، باید طی عملیات زهکشی، آب از آن خارج شود تا بعد از ساخت ساختمان و بنا، نفوذ آب و رطوبت منجر به آسیب به ساختمان نشود. حال که می‌دانیم زهکشی زمین چیست، در ادامه انواع آن را توضیح می‌دهیم.
انواع زهکش
روش‌های زهکشی انواع مختلفی دارد که در ادامه انواع روش‌های زهکشی آب‌های سطحی، به شیوه‌های زهکش روباز یا زهکشی سطحی، زهکش لوله‌ای، زهکش لانه موشی، زهکش عمودی، زهکش حائل و.. را با هم بررسی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که زهکشی خاک چیست و چگونه انجام می‌شود؟
زهکش روباز
یکی از انواع زهکشی‌ها، زهکشی روباز است. در این روش، کانال آبیاری در ارتفاع و کانال زهکشی در عمق قرار می‌گیرد. همچنین، کانال در این روش دارای مقطعی ذوزنقه‌ای است.
زهکش لوله‌ای
یکی دیگر از انواع سیستم های زهکشی، زهکش لوله‌ای است، که سه نوع سفالی، سیمانی و پلاستیکی دارد.
- در روش سیمانی، لوله‌ها با قطرهای متفاوت و طول 30 سانتیمتری وجود دارند که اکثراً مشبک هستند. درصورتی که این زهکش، در خاک‌های دارای سولفات مورد استفاده قرار بگیرد، بایستی لوله‌های سیمانی نیز ضد سولفات باشند.
- زهکش لوله‌ای سفالی، دارای قطرهای 5،6،8، 10 و 20 سانتیمتری است که مقاومت بالایی در برابر واکنش‌های شیمیایی دارد.
- در نهایت، لوله‌های پلاستیکی که از جنس پی‌وی‌سی و پلی‌اتیلن بوده، دو نوع صاف و موجدار دارد. بسته به شرایط، بایستی حدود 20 درصد از قطر لوله‌های موجدار از لوله‌های صاف بالاتر باشد تا افتی که موج‌های لوله ایجاد می‌کند، مشکل ساز نشود. طول این نوع لوله‌ها 100 متر است.
زهکش لانه موشی (Mole drian)
این نوع زهکش، نوعی تونل زیرزمینی است. زهکش لانه موشی، به صورت یک قیف مخروطی در خاک درست شده که معمولاً در موادی کاربرد دارد که دارای مواد آلی بسیار است.
زهکش عمودی (چاه)
زهکش عمودی یا چاه، همانطور که از اسمش مشخص است، مانند یک چاهی بوده که به تعداد مختلف در منطقه کار گذاشته می‌شود. هر چه تعداد این چاه‌ها بالاتر باشد، اثر زهکشی بیشتر خواهد بود. در این نوع زهکشی، پس از جمع شدن آب در چاه، آن را مکش کرده و به یک محل مناسبی منتقل می‌کنند. این عمل را (Dewatering) می‌نامند.
زهکش حائل
تصور کنید دو قطعه زمین در مجاور هم دارید که می‌خواهید آبی که وارد یکی از زمین‌ها شده، وارد زمین دیگر نشود. در این زمان، از زهکش حائل استفاده می‌کنند. این زهکش در عمق معمولا 2 تا 2/5 متر است که به صورت کانالی عمود بر آب زیرزمینی قرار می‌گیرد.
چگونه زهکشی کنیم؟
در محل‌هایی که آب سطحی با شیب مناسبی از ساختمان دور می‌شود، نیازی به زهکشی نیست. اما از آن جایی که، بسیاری از ساختمان‌ها در محل مطلوبی ساخته نمی‌شوند، بنابراین بایستی با استفاده از زهکشی مناسب، آب اضافی را از سمت ساختمان خارج کرد. در این شرایط معمولاً از لوله‌های سفالی یا لوله‌های سیمانی استفاده می‌کنند.
در ابتدا با حفر کانال‌هایی که ارتفاع آن بستگی به نوع خاک دارد، چاه‌هایی با ارتفاع حدود 60 تا 90 سانتیمتر برای خاک‌های سنگین و حدود 90 تا 120 سانتیمتر برای خاک‌های سبک ساخته می‌شود. قطر داخلی این لوله‌های زهکشی، برای زهکشی فرعی در اندازه 6/5 تا 7/5 و برای زهکشی اصلی حدود 7/5 تا 10 سانتیمتر است. به این ترتیب، لوله‌ها را در کف کانال به هم متصل کرده که لوله‌ها آب را از طریق جداره خود جذب می‌کنند. سپس روی آن‌ها به عنوان فیلتر، قلوه‌سنگ درشت می‌ریزند و در نهایت زهکشی را به رودخانه یا فاضلاب هدایت می‌کنند.
بدون دیدگاه